سرویس سیاست مشرق - هفته گذشته، در بعضی از نقاط شاهد آشوب و اغتشاشات خیابانی بودیم و بالأخره با حضور و قیام مردمی از بین رفت و با شکست مواجه شد؛ اما فارغ از اینکه این آشوب‌ها از کجا نشأت گرفته و چه کسی یا چه گروهی تجمعات خشن خیابانی را مدیریت می‌کردند، یک مسئله برای مردم و نخبگان روشن است، مشکلات اقتصادی اعم از رانت، حقوق نجومی، اختلاس، اشرافیت بعضی از طبقه مسؤولین نسبت به مردم، عدم توجه به مطالبات مردمی، رکود، تورم، گرانی، قوانین ناکافی یا غیر لازم برای رفع مشکلات مردم، عدم نظارت بر عملکرد بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و...

اما بعد از فروکش کردن آشوب‌های خیابانی با حضور مردمی در سراسر کشور، بررسی مواضع بعضی از مسئولین جای تأمل و تدبر دارد.

اینکه چه میزان و کدام‌یک از نهادهای جمهوری اسلامی در ایجاد چنین بستری مقصر هستند محل بحث این یادداشت نیست اما یک مسئله برای مردم و نخبگان مشخص است و آن اینکه دولت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از قدرت قابل‌توجهی برخوردار است و دولت‌ها نمی‌توانند در هم در قدرت باشند و هم مشکلات را قبول نکنند یا اگر قبول کردند، همه را مقصر جلوه دهند الا دولت.

آقای روحانی در هفته گذشته اظهاراتی داشتند که در این برهه به دنبال نقد آن‌ها نیستیم؛ (کما اینکه بسیاری از ادعاهای ایشان جواب و پاسخ دارد) اما هر چه می‌گردیم تا ببینیم دولت کدام قسمت از مشکلات اقتصادی و معیشتی را از آن خود می‌داند، هیچ مطلبی را پیدا نمی‌کنیم و به‌جای اینکه دولت قسمتی از مشکلات بر عهده بگیرد و بگوید تلاش می‌کند تا این مشکل برطرف شود، فقط نهادهای دیگر ازجمله مجلس و قوه قضائیه و البته دولت‌های قبلی را مقصر نشان می‌دهد و عملاً دولت یازدهم و دوازدهم هیچ نقشی در بروز مشکلات از قبل مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز، حقوق نجومی، اقتصاد غیر مقاومتی، رکود، گرانی و ... ندارد.

به عبارت‌های زیر که توسط حسن روحانی در هفته گذشته و در اوج آشوب‌های خیابانی بیان شده است، توجه کنید:

** رئیس‌جمهور بابیان اینکه ریشه برخی از مشکلات اقتصادی مردم به سال‌های قبل برمی‌گردد و برخی‌ دیگر هم به همین ایام مربوط می‌شود، گفت: دولت و ملت باید دست هم را گرفته و یکدیگر را یاری کنند؛ اما نقد مردم فقط به اقتصاد نیست، مردم راجع به فساد و شفافیت حرف دارند و می‌گویند مسائل باید شفاف باشد.[1]

مقصر: عدم شفافیت در دیگر نهادها

** رئیس‌جمهور بابیان اینکه من از جوانان و مردم ایران و از همه خانواده‌ها درخواست می‌کنم روی راه‌حل مسائل بیشتر دقت کنیم، گفت:  ما در کشور مشکل هوا، ریز گرد، آب، اشتغال و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی گوناگون داریم؛ باید با فساد مبارزه کنیم و همه مردم بتوانند روی اعمال ما نظارت کنند. این مسائل وجود دارد و باید حل‌وفصل شود؛ اما چه راهی را باید انتخاب کنیم؟[2]

مقصر: عدم توجه مردم به راه حل‌ها

** دکتر روحانی با تأکید بر اینکه باید همدیگر را یاری و کمک کرده و همه اقشار و جناح‌ها احساس کنند که صداوسیمای ملی ما متعلق به خودشان است، اظهار داشت: باید همه احساس کنند در این رسانه ملی حضور دارند و بتوانند نظراتشان را بیان کنند. مردم باید احساس کنند که در رسانه‌ها می‌توانند حرف‌هایشان را بیان کنند.[3]

مقصر: صدا و سیما

** دکتر روحانی همچنین به مشکل آلودگی هوا در کشور اشاره کرد و اظهار داشت: این آلودگی در عرض 2 روز و یک سال و 5 سال که به‌طور کامل برطرف نمی‌شود بلکه چند تا برنامه می‌خواهد تا با این آلودگی‌ مبارزه کنیم. همین امسال و 2 ماه پیش به خاطر آلودگی، برخی شهرهای اروپایی به هم‌ریخت، آنجا که باد و باران است اگر برای مدتی این اتفاق نیفتد، دچار مشکل می‌شوند، لذا این‌طور نیست که چنین مشکلاتی را بتوان به‌سادگی حل کرد البته این معنایش این نیست که نمی‌توانیم این مشکل را حل بکنیم، باید حل کنیم.[4]

مقصر: دولت‌های قبلی

** رئیس‌جمهور افزود: مؤسسات غیرمجاز و تعاونی‌ها که ربطی به این دولت نداشته  و حتی مجوز بانک مرکزی را هم نداشتند، این‌ها مجوزهایشان مجوزهای تعاونی برای دهه 80 و قدیمی است، اشکالات و مشکلاتی داشتند، دولت برای اینکه این مسائل را حل کند، تاکنون 11 هزار میلیارد تومان، پول گذاشته، این بار سنگینی بر دوش دولت است. ما این کار را کردیم. به عهده ما نیست. مگر باید این را دولت حل کند؟ برخی رفتند به یک مؤسسه غیرمجاز اعتماد کردند و این را هم می‌گویند که به موسسه کاسپین بانک مرکزی مجوز داده، شما می‌دانید که موسسه فرشتگان، جزو آن‌هایی بود که داخل این نبود و مجاز نبود داخل این شود. نمی‌خواهم تفسیرش را بگویم یک قاضی‌ دریکی از شهرها اشتباهی کرده و این گرفتاری برای ما درست کرده که ربطی به دولت ندارد.[5]

مقصر: قاضی قوه قضائیه

** دکتر روحانی اظهار داشت: من برنامه دادم و مردم به این برنامه رأی دادند. به مردم قول دادم و گفتم فقر مطلق را می‌خواهم از بین ببرم. به مردم گفتم که می‌خواهم مشکل اشتغال را درست کنم. بر این مبنا مردم آمدند به من رأی دادند. من باید به مردم چه بگویم؟ بگویم من برای اشتغال برنامه ندارم. باید بگویم برنامه دارم، برای اینکه برنامه داشتم و در بودجه دادم به مجلس، اما مجلس به هر دلیلی آمد گفت من رأی نمی‌دهم. باید به مردم شفاف بگوییم.[6]

مقصر: مجلس

** دکتر روحانی بابیان اینکه مردم تنها به خاطر مشکلات اقتصادی به خیابان نیامده‌اند و فقط پول و نان‌وآب نمی‌خواهند، افزود: یکی از خواسته‌های مردم این است که فضا را بازتر کنیم.[7]

مقصر: باز نبودن فضا

اینکه آقای روحانی این‌چنین و بعد از 5 سال نشستن روی صندلی ریاست جمهوری با چنین اعتمادبه‌نفسی، فقط دیگران را مقصر جلوه دهد و زیر بار هیچ مسؤولیتی نمی‌روند، حاکی از آن است که مشاورینی که در اطراف ایشان حضور دارند، آن راه دیگر می‌روند و عملاً به دنبال جناحی کردن موضوعات مهم کشوری هستند و هیچ توجهی به منافع ملی ندارند.

به نظر می‌رسد آقای روحانی قبل از آن‌که خیلی دیر شود، می‌بایست در مشورت با افرادی که به دنبال اهداف دیگری غیر از مصالح و منافع ملی هستند، تجدیدنظر کنند.